Ο σύμβουλος του πρωθυπουργού για οικονομικά θέματα εξηγεί γιατί πρέπει να ξεπεραστούν τα κοινωνικά στερεότυπα

Στον άμεσο οικονομικό αντίκτυπο των κάθε είδους διακρίσεων στον εργασιακό και επιχειρηματικό τομέα εστιάζει ο κ. Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής σύμβουλος του πρωθυπουργού επί οικονομικών θεμάτων. 

Με αφορμή την επιτυχή διοργάνωση του Διεθνούς Διαδικτυακού Συνεδρίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Εργασιακό Περιβάλλον την προηγούμενη Πέμπτη, ο κ. Πατέλης επισημαίνει ότι «δεν θα φτάσουμε στην επιθυμητή ανάπτυξη στην Ελλάδα, το στόχο του 4% εν προκειμένω, εάν δεν δημιουργήσουμε μια κοινωνία συμπερίληψης, όπου όλοι, ανεξαρτήτως φύλου, εμφάνισης, ηλικίας, θρησκεύματος, πολιτικών πεποιθήσεων, σεξουαλικών προτιμήσεων κ.ο.κ. θα έχουν ίσα δικαιώματα πρόσβασης στις ευκαιρίες να αναπτύξουν τα προσόντα και τις δυνατότητές τους». 

Το παράδειγμα που φέρνει ο κ. Πατέλης είναι τόσο παραστατικό που μοιάζει αυτονόητο: Στην Ελλάδα σήμερα εργάζεται το 60% των ανδρών αλλά μόνο το 43% των γυναικών. Εάν ο δείκτης ήταν ίδιος και για τα δύο φύλα, το ΑΕΠ της χώρας μας θα ήταν 17% υψηλότερο.

Από μια γενικότερη και πιο θεωρητική οπτική γωνία, ο κ. Αλέξης Πατέλης υποστηρίζει ότι ο σεβασμός στη διαφορετικότητα και η αξιοποίησή της οδηγεί στην ευημερία -από αμιγώς οικονομικής πλευράς. «Κατ’ αρχήν, ο ίδιος ο καπιταλισμός δεν υφίσταται χωρίς το σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα» τονίζει ο κ. Πατέλης. Και προσθέτει ότι «ο θεμέλιος λίθος του συστήματος είναι η ισότητα ευκαιριών για όλους. Χωρίς αυτά καμία εταιρεία ή οικονομία δεν μπορεί να αξιοποιήσει το δυναμικό της στο μέγιστο».

Υψηλές παρουσίες στο on line Συνέδριο

Το Διεθνές Διαδικτυακό Συνέδριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Εργασιακό Περιβάλλον συνδιοργανώθηκε από τις Γενικές Γραμματείες Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας του Υπουργείου Εξωτερικών, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.

Το Συνέδριο συνδέεται με το EuroPride, έναν από τους πιο σημαντικούς θεσμούς της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ. Για το 2020 ήταν η Θεσσαλονίκη η πόλη η οποία θα φιλοξενούσε τις σχετικές εκδηλώσεις, πανηγυρικές και μη. Εξαιτίας της πανδημίας, το EuroPride δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί σύμφωνα με τον αρχικό του προγραμματισμό. 

Αυτό όμως δεν εμπόδισε τους κ.κ. Αλέξη Πατέλη και Γρηγόρη Δημητριάδη (τον Γενικό Γραμματέα Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας του Υπουργείου Εξωτερικών, και Πρόεδρο της Enterprise Greece) να προχωρήσουν στη διαδικτυακή διοργάνωση ενός συνεδρίου υψηλού κύρους, με θεματικό άξονα συγγενή προς την κινηματική πτυχή του EuroPride -αλλά ευρύτερα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την καταπολέμηση των διακρίσεων στην εργασία, όχι μόνο εις βάρος των ατόμων ΛΟΑΤΚΙ.

Η επιτυχία του Συνεδρίου εν τέλει ξεπέρασε ακόμη και τις προσδοκίες των διοργανωτών. Αφ’ ενός διότι έλαβαν μέρος πολύ σημαντικές προσωπικότητες (πρωθυπουργοί, υπουργοί, εκπρόσωποι παγκόσμιων και ευρωπαϊκών οργανισμών, διευθυντικά στελέχη πολυεθνικών επιχειρήσεων κ.α.). Αφ’ ετέρου όμως τις εργασίες του πολύωρου συνεδρίου παρακολούθησαν διαδικτυακά 1.241 άτομα, με μέση διάρκεια παραμονής στη σύνδεσή τους τις 2 ώρες, ενώ το 28% εξ αυτών ήταν ηλικίας 18-24 ετών.

Όπως εκτιμούν οι πρωτεργάτες της διοργάνωσης, το κοινό θα αυξηθεί, εφόσον το Συνέδριο είναι βιντεοσκοπημένο εξ ολοκλήρου και διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.humanrightsinbusiness.gr. 

Ζωντανές παρεμβάσεις στο Συνέδριο έκαναν, μεταξύ πολλών άλλων, η Νορβηγίδα πρωθυπουργός Έρνα Σόλμπεργκ, ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς, η υπουργού Εξωτερικών της Φινλανδίας, ο υφυπουργός Εξωτερικών του Καναδά, εκπρόσωποι του ΟΗΕ, του Συμβουλίου της Ευρώπης, καθώς και υψηλόβαθμα στελέχη εταιρειών όπως η Google, η Microsoft, η Vodafone, η ΙΒΜ, η Alpha Bank κ.α.

Εκτενής και βαρυσήμαντη ήταν η τοποθέτηση του Έλληνα πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος ανακοίνωσε θα υποστηρίξει την καθιέρωση θέσης Υπευθύνου στο Ευρωπαϊκό πλαίσιο για την παρακολούθηση τήρησης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο εργασιακό περιβάλλον. Επιπλέον, ο κ. Μητσοτάκης δήλωσε έτοιμος να συμβάλλει στην διαμόρφωση μιας πρότασης με έμφαση στα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας.

«Σήμερα, μάλιστα, η πατρίδα μου η Ελλάδα -και πάλι με την παράταξή μας στην κυβέρνηση- πρωταγωνιστεί διεθνώς στην προστασία των ανήλικων προσφύγων» είπε χαρακτηριστικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Υπενθυμίζοντας ότι «για πρώτη φορά στην ιστορία της η Ελλάδα έχει ως Πρόεδρο της Δημοκρατίας μία γυναίκα και νομικό, περήφανη για τους αγώνες της υπέρ των Δικαιωμάτων».

Ο πρωθυπουργός τόνισε επίης ότι «στον πολιτισμό μας δεν έχουν θέση οι διακρίσεις λόγω φύλου, φυλής, γλώσσας, θρησκείας, σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου. Μόνο έτσι κάθε άτομο θα μπορεί να αναπτύσσει τις μοναδικές του αρετές. Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη, στον χώρο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης συμπεριλαμβάνεται πλέον και ο όρος ‘inclusive employer’. Τον οποίο στα ελληνικά θα μεταφράζαμε, όχι και πολύ δόκιμα, ως ‘συμπεριληπτικό εργοδότη’.

Οι ‘συμπεριληπτικές’, λοιπόν, επιχειρήσεις είναι, συνήθως, νεοφυείς. Με εργαζόμενους πιο μικρής ηλικίας, ‘αμόλυντους’ από τις διακρίσεις του παρελθόντος. Είναι, όμως, και μεγάλες πολυεθνικές. Οι οποίες -δρώντας σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου- έχουν διαπιστώσει ότι η επιτυχία κρύβεται όχι στους διαχωρισμούς, αλλά στις δημιουργικές συνθέσεις. Αυτές, θα έλεγα, αποτελούν τις επιχειρήσεις του 21ου αιώνα».

Σπάει το μονοπώλιο της Αριστεράς;

Στην παρατήρηση ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αν και ηγέτης συντηρητικής πολιτικής παράταξης, πρωτοστατεί στην κατάργηση των διακρίσεων εις βάρος ΛΟΑΤΚΙ και λοιπών μειονοτήτων, ο κ. Αλέξης Πατέλης παρατηρεί ότι «το να είναι κανείς ενάντιος στις διακρίσεις δεν είναι μόνο συμβατό με την ιδιότητα του φιλελεύθερου και καπιταλιστή, αλλά αποτελεί προϋπόθεση. Είναι απλό: Εάν επιτρέπεις σε προκαταλήψεις να επηρεάζουν τις επιλογές σου, φερ’ ειπείν στην επιλογή συνεργατών, τότε δεν θα έχεις τους καλύτερους στην επιχείρησή σου. Άρα και η επιχείρησή σου δεν θα είναι όσο καλή θα ήθελες. Αυτό δεν είναι ‘αριστερό’ ή ‘δεξιό’. Είναι ζήτημα ορθολογισμού».

Προς επίρρωσιν αυτής της άποψης, ο κ. Πατέλης αναφέρει ότι, πρόσφατα, στη Wall Street Journal, (το «ευαγγέλιο του καπιταλισμού»), δημοσιεύτηκε το πόρισμα μιας έρευνας που έδειχνε ότι όσες εταιρείες εστίασαν στην εξάλειψη των διακρίσεων είχαν υψηλότερη κερδοφορία. Τα μακροπρόθεσμα οφέλη για τους μετόχους έρχονται από την αξιοποίηση της ποικιλομορφίας, σε αντιλήψεις, ιδέες, νοοτροπίες.

«Στην παρέμβασή του στο Συνέδριο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε το ζήτημα των δικαιωμάτων και δη της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας στη βάση της ιδεολογίας» λέει ο Αλέξης Πατέλης. Αποκαλύπτοντας ότι «αυτός ήταν και ένας από τους βασικούς στόχους μας, δηλαδή να πούμε ότι στον καπιταλισμό και τον φιλελευθερισμό, όπου βασιζόμαστε στο άτομο, τα συστήματα λειτουργούν μόνον όταν οι άνθρωποι, όποιοι και εάν είναι, ό,τι και εάν πιστεύουν, έχουν ίσες ευκαιρίες. Κατόπιν ανταμείβεται ο καλύτερος, αλλά η βάση δεν μπορεί παρά να είναι κοινή για όλους».

Διακρίσεις και brain drain

Παρόλον ότι τελεί υπό συγκρότηση μια ειδική επιτροπή για την κατάθεση προτάσεων κατά των διακρίσεων στον εργασιακό τομέα και ευρύτερα στην ελληνική κοινωνία και παρά το γεγονός ότι ο κ. Πατέλης θα συμμετέχει σε αυτήν, ο ίδιος αρνείται ότι αναλαμβάνει έναν παράλληλο ρόλο, πέραν του οικονομικού συμβούλου στο Μαξίμου: «Θεωρώ πως η ενασχολησή μου με το ζήτημα της ισότητας συμπεριλαμβάνεται στα καθήκοντά μου ως οικονομικού συμβούλου του πρωθυπουργού. Κατά τη δική μου αντίληψη, η εξάλειψη των ανισοτήτων είναι ένας από τους τρόπους με τον οποίον θα μπορέσουμε να επιταχύνουμε την οικονομική ανάπτυξη». 

»Κατά τη διάρκεια της κρίσης έφυγαν από την Ελλάδα περίπου 800.000 Ελληνες. Προφανώς ο κύριος λόγος ήταν οικονομικός, δεν ήταν όμως ο μόνος. Πολλοί που ανήκαν στην ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα έφυγαν επειδή συνειδητοποίησαν το ποιοι είναι και θέλησαν να ζήσουν πιο άνετα σε μια πιο ανεκτική κοινωνία. Αντίστοιχα, υπάρχουν γυναίκες οι οποίες στο εξωτερικό κάνουν πολύ μεγάλη καριέρα.

Ξέρουν πολύ καλά ότι στην Ελλάδα δεν θα τις έπαιρναν στα σοβαρά. Σε ό,τι αφορά στο άμεσο μέλλον, όπως είπε και ο κ. Μητσοτάκης, περιμένει από την επιτροπή που θα συγκροτήσουμε για την ισότητα ευκαιριών στο χώρο εργασίας κάποιες συγκεκριμένες προτάσεις. Πιστεύω ότι έως το φθινόπωρο θα είμαστε σε θέση να προτείνουμε κάποιες πρωτοβουλίες». 

Εκτιμάται ότι η εν λόγω επιτροπή θα ξεκινήσει την προσπάθεια αλλαγής της κατεστημένης νοοτροπίας των διακρίσεων από τον επιχειρηματικό και τον εργασιακό χώρο. Ο κ. Πατέλης λέει ότι θα πρέπει να γίνουν συναντήσεις με τις ενώσεις των εργοδοτών, όπως πχ τον Σύνδεσμο Ελλήνων Βιομηχάνων (ΣΕΒ). Στο διοικητικό συμβούλιο του οποίου, από τα 20 μέλη, μόνο μία ανήκει σε γυναίκα. 

Κατά τον Αλέξη Πατέλη «έχει μεγάλη σημασία η προσπάθεια κατά των ανισοτήτων να ξεκινήσει με άνωθεν υποστήριξη, διότι εάν οι επικεφαλής μιας εταιρείας πειστούν ότι είναι προς το συμφέρον όλων να ξεπεράσουν τις προκαταλήψεις, τότε θα ακολουθήσουν και οι υφιστάμενοί τους. Πάντως, νομίζω ότι το πρόβλημα της ανισότητας ευκαιριών συνδέεται με το ότι στην Ελλάδα έχουμε πολλές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Και γι’ αυτό παρατηρούνται συμπεριφορές που σε άλλες χώρες δεν θα τις ανεχόταν κανείς. 

Πολλοί επιχειρηματίες στη χώρα μας θεωρούν ότι, επειδή είναι ιδιοκτήτες, μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν με το προσωπικό. Αυτό δεν μπορεί να συμβεί σε μια μεγάλη εταιρεία. Ενας από τους στόχους μας στο Συνέδριο ήταν να δείξουμε ότι, σε αντίθεση με μια διαδεδομένη εντύπωση ότι ‘οι πολυεθνικές πίνουν το αίμα του λαού’ κ.λπ. σε πολλές περιπτώσεις οι εταιρείες αυτές είναι πιο προοδευτικές, εφόσον μπορούν να εφαρμόζουν πολιτικές σε ευρεία κλίμακα».

Οι ΛΟΑΤΚΙ έχουν φωνή

Στη διάρκεια του συνεδρίου, ο κ. Αλέξης Πατέλης αναφέρθηκε στη γνωστή πρόσφατη συνέντευξή του, στο πλαίσιο της οποίας αποκάλυψε ότι «ο πρωθυπουργός έχει γνωρίσει τον σύζυγό μου». Παίρνοντας αφορμή από τις επικρίσεις που δέχτηκε -πιο έντονα, παραδόξως, από την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα- ο κ. Πατέλης λέει ότι όσοι του καταλογίζουν πολιτική υστεροβουλία, εν τέλει πιστοποιούν ότι η Ελλάδα έχει κάνει βήματα εμπρός στην κατάργηση των προκαταλήψεων. 

«Θεώρησαν πολλοί ότι δεν έπρεπε να μιλάω εκ μέρους τους» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Αλέξης Πατέλης κατά τη διάρκεια παρέμβασής του στο Συνέδριο. Και εξήγησε ότι «πιθανότατα όμως το πιο αισιόδοξο σχόλιο ήταν η κριτική που δέχτηκα επειδή υποτίθεται πως ‘παραδέχτηκα δημόσια ότι είμαι ΛΟΑΤΚΙ επειδή έχω φιλοδοξίες να γίνω υπουργός’. Προφανώς και δεν έχω καμία φιλοδοξία να γίνω υπουργός, όμως εμμέσως, από αυτή την κατηγορία εις βάρος μου φαίνεται ότι η ελληνική κοινωνία έχει προοδεύσει». 

Παρόλ’ αυτά, στο ερώτημα εάν αρκεί μόνο η δική του παρουσία στους ανώτατους κυβερνητικούς κύκλους για την δυναμική προώθηση μέτρων για την εξάλειψη των κάθε είδους διακρίσεων, ο κ. Πατέλης αναφέρει ότι δεν είναι μόνος σε αυτό τον αγώνα: «Ανοιχτά ΛΟΑΤΚΙ είναι επίσης ο συνδιοργανωτής του Συνεδρίου, κ. Γρηγόρης Δημητριάδης και ο κ. Νίκος Γιατρομανωλάκης, αμφότεροι γενικοί γραμματείς [σσ: Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας του ΥΠΕΞ και πρόεδρος Enterprise Greece ο κ. Δημητριάδης. Γενικός γραμματέας Σύγχρονου Πολιτισμού στο υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού ο κ. Γιατρομανωλάκης]. Πιθανώς να υπάρχουν και άλλοι, σε χαμηλότερες βαθμίδες. Τώρα είμαστε τρεις ΛΟΑΤΚΙ στην κυβέρνηση, στην προηγούμενη δεν υπήρχε ούτε ένας, οπότε είναι μία πρόοδος. Κάπως έτσι προχωρούν τα πράγματα και οι κοινωνίες αλλάζουν. Πολλές φορές είμαστε σκληροί με τη χώρα μας, αλλά η Ελλάδα έχει αλλάξει πάρα πολύ τα τελευταία χρόνια».

Πηγή: protothema.gr